ADHD – co to znaczy?

Zespół nadpobudliwości ruchowej (ADHD – attention deficit hiperactivity disorder) jest zaburzeniem neurorozwojwym, którego objawami są nadruchliwość, impulsywność oraz zaburzenia koncentracji i uwagi. Obraz zaburzenia zmienia się wraz z wiekiem, a jego pierwsze objawy pojawiają się we wczesnym dzieciństwie, prawie zawsze przed 5 rokiem życia, a często widoczne są nawet przed 2 rokiem życia.

Wraz z rozwojem dziecka zmniejsza się stopniowo nasilenie objawów oraz zmienia się charakter problemów jakich doświadcza dziecko z ADHD. W okresie przedszkolnym objawy są bardzo intensywne z dominującą nadruchliwością, natomiast w wieku szkolnym zwykle najbardziej uciążliwe stają się objawy związane z deficytem uwagi i koncentracji.

W zależności od przyjętych kryteriów problem ten dotyczy od 1% do nawet 8% populacji dzieci i częściej występuje u chłopców.

ADHD nie ustępuje wraz z wiekiem i szacuje się, że dotyczy od 2 do 5% populacji osób dorosłych.

Objawy u osób dorosłych zazwyczaj pojawiały się już w dzieciństwie, jednak często nie zostały prawidłowo zdiagnozowane, a oni sami byli określani jako „mający nadmiar energii, niegrzeczni lub źle wychowani”.

ADHD charakteryzuje się objawami z trzech grup. Należą do nich deficyt uwagi, nadruchliwość, impulsywność.

Kiedy powinniśmy podejrzewać ADHD?

Osoby z ADHD (zarówno dorośli, jak i dzieci):

  • nie są w stanie skoncentrować się na szczegółach lub z braku ostrożności popełniają błędy podczas zajęć szkolnych, pracy lub w czasie wykonywania innych czynności (np.: pomijanie, przeoczenie szczegółów, praca jest niedokładna).
  • mają trudności z utrzymaniem uwagi na zadaniach, zabawie (np.: trudności z utrzymaniem uwagi na wykładzie, rozmowie lub długim czytaniu)
  • często wydaje się, że nie słuchają tego, co się do nich mówi, sprawiają wrażenie nieobecnych myślami (nawet w przypadku braku jakichkolwiek widocznych rozpraszających bodźców).
  • nie są w stanie wykonać następujących po sobie zadań, w pełni dostosować się do instrukcji lub skończyć wykonywanej pracy, zadania albo innych obowiązków (np.: zaczynają zadanie, ale szybko tracą koncentrację i zmieniają aktywność).
  • często mają trudności z zorganizowaniem sobie pracy lub innych zajęć (np.: trudności w zarządzaniu kilkoma zadaniami; trudności w utrzymaniu rzeczy w porządku; są chaotyczni; słabo zarządzają czasem, nie dotrzymują terminów).
  • często unikają, nie lubią lub nie chcą angażować się w zadania, które wymagają dłuższego wysiłku umysłowego (np.: nauka szkolna lub odrabianie prac domowych; u dorosłych sporządzanie raportów, wypełnianie formularzy, przeglądanie długich dokumentów).
  • często gubią rzeczy niezbędne do pracy lub innych zajęć (np.: przybory szkolne, ołówki, książki, narzędzia, portfel, klucze, dokumenty, okulary, telefony komórkowe).
  • często łatwo rozpraszają się pod wpływem zewnętrznych bodźców (u starszych nastolatków i dorosłych także na skutek myśli niepowiązanych z daną sytuacją).
  • często zapominają o różnych codziennych sprawach (np.: o robieniu porządków lub robieniu zakupów; u starszych nastolatków i dorosłych zapominanie o oddzwonieniu, zapłaceniu rachunków, spotkaniu).
  • mają często nerwowe ruchy rąk lub stóp bądź nie jest w stanie usiedzieć w miejscu.
  • wstają z miejsca w sytuacjach wymagających spokojnego siedzenia (np.: opuszcza swoje miejsce w klasie, biurze lub innym miejscu pracy bądź w innych sytuacjach wymagających pozostawania na miejscu).
  • chodzą po pomieszczeniu, biegają, wspinają się na meble w sytuacjach, gdy jest to zachowanie niewłaściwe (u młodzieży i dorosłych może być odczuwanie niepokoju).
  • często mają trudności ze spokojnym bawieniem się lub odpoczywaniem.
  • często są w ruchu; „biega jak nakręcony” (np.: nie jest w stanie usiedzieć lub czuje się nieswojo, będąc dłużej w restauracji, na spotkaniu itd.; przez innych może być postrzegany jako niespokojny).
  • często są nadmiernie gadatliwe
  • wyrywają się z odpowiedzią, zanim pytanie zostanie do końca sformułowane (np.: kończą zdanie za innych, nie potrafi zaczekać na swoją kolej w rozmowie).
  • często mają kłopoty z zaczekaniem na swoją kolej (np.: podczas oczekiwania w kolejce).
  • często przerywają lub przeszkadzają innym (np.: wtrącają się do rozmowy lub zabawy; zaczynają korzystać z cudzych rzeczy bez pytania lub pozwolenia; młodzież i dorośli mogą ingerować lub przejąć to, co robią inni).

Jak wygląda diagnoza psychologiczna ADHD?

Diagnozę przeprowadza doświadczony psycholog – diagnosta kliniczny.

Podczas diagnozy psychologicznej zostaje zebrany dokładny wywiad dotyczący funkcjonowania Pacjenta obecnie i na wcześniejszych etapach życia. Kolejnym etapem jest diagnoza w oparciu o specjalistyczną baterię testów. W naszej Poradni wykorzystujemy do tego celu tylko i wyłącznie nowoczesne, profesjonalne, wystandaryzowane i najbardziej rzetelne narzędzia, które charakteryzują się dużą precyzją oraz skutecznością diagnostyczną i są stosowane na całym świecie.

Poradnia PSYCHE jest jedynym ośrodkiem w Aglomeracji Wałbrzyskiej, który prowadzi kompleksową diagnostykę ADHD zgodnie ze światowymi standardami i w oparciu o najdoskonalsze narzędzia takie jak m.in. test MOXO. W naszej poradni znajdziesz wszystkich specjalistów (psychiatra, psycholog, psychoterapeuta, terapeuta SI).

 W procesie diagnozy ADHD korzystamy m.in. z testu neuropsychologicznego MOXO, testu DIVA-5, kwestionariusza CONNERS oraz innych narzędzi dostosowanych do trudności i wieku danego Pacjenta. Zebrane wyniki zostają następnie opracowane przez psychologa i przekazane następnie Pacjentowi lub jego opiekunowi prawnemu w formie pisemnej.

Jak leczyć ADHD?

Po przeprowadzeniu badania psychologicznego i potwierdzeniu u Pacjenta zespołu nadpobudliwości psychoruchowej, zarówno osobom dorosłym, jak i dzieciom zapewniamy stałą opiekę lekarza. W trakcie konsultacji psychiatrycznej omawiane są trudności z jakimi boryka się Pacjent, najbardziej uciążliwe symptomy i ich wpływ na codzienne funkcjonowanie. Na tej podstawie dobierane są leki, tak aby były jak najbardziej dostosowane do indywidualnych trudności.

Rekomendacje dotyczące leczenia różnią się w zależności od wieku i objawów mających główny wpływ na funkcjonowanie danej osoby. Zgodnie z wytycznymi American Pediatric Society w przypadku dzieci w wieku przedszkolnym główną rolę odgrywają oddziaływania terapeutyczne, jednak jeśli oddziaływania te nie przynoszą zadowalających wyników, a zaburzenie funkcjonowania dziecka jest w znacznym stopniu zaburzone, należy rozważyć wprowadzenie leczenia farmakologicznego. W przypadku dzieci w wieku wczesnoszkolnym oraz nastolatków rekomendowane jest wprowadzenie leczenia farmakologicznego i oddziaływań terapeutycznych, w których ważną rolę odgrywają oddziaływania na terenie szkoły.

Wdrożenie skutecznego leczenia jest możliwe także w wieku dorosłym i przynosi bardzo dobre efekty. Zlecane jest łącznie leczenia farmakologicznego i oddziaływań terapeutycznych, ze szczególnym wskazaniem na psychoterapię behawioralno-poznawczą.

Zobacz również: